Kwetsbaarheid. Ook van dit woord krijgen velen rillingen. Want het laatste wat we vaak willen is dat anderen zien dat we kwetsbaar zijn, dat we niet perfect zijn, soms niet weten wat we moeten doen of hoe we met iets om moeten gaan. En waarom? Omdat dit meestal doodeng is. Want hoe meer mensen écht van jou zien, hoe groter de kans ook is op bijvoorbeeld afwijzing, ergens niet bij horen of pijn.
Onderzoek naar kwetsbaarheid
Binnen mijn werk als psycholoog merk ik dat dit voor veel mensen een thema is. Ze worstelen met kwetsbaarheid. Deze worsteling kan zorgen voor klachten als somberheid en angsten. Ook is het moeilijker om echt verbinding met anderen te kunnen maken.
Een interessante visie hierop is die van Brené Brown. In een TED Talk legt ze meer uit over dit onderwerp. Brené Brown is een Amerikaanse onderzoekster met een berg humor, zelfspot en relativeringsvermogen. Ze heeft onderzoek gedaan naar kwetsbaarheid en de invloed hiervan op geluk.
Verdoven van kwetsbaarheid
Brené Brown benoemt iets heel belangrijks, iets wat ik ook vaak bij veel mensen terugzie in mijn werk. We hebben de neiging om kwetsbaarheid te ‘verdoven’. Dit doen we door te shoppen, alcohol te drinken of veel te eten. Op deze manier hoeven we onze gevoelens, onze kwetsbaarheid, niet te voelen.
Maar je kan niet zomaar zeggen: ‘doe mij vooral alle leuke dingen in het leven en die nare gevoelens van schaamte, boosheid of verdriet, daar heb ik geen zin in’. Als we deze gevoelens verdoven, heeft dat een grote keerzijde. We verdoven dan ook het voelen van blijheid, dankbaarheid en gelukkig zijn. Deze fijne emoties niet kunnen voelen, maakt somber. Wat dezelfde inefficiënte copingstrategie oproept, namelijk om te verdoven. We zitten daarmee vast in een oneindige cirkel van een behoefte aan geluk, maar het niet kunnen voelen, omdat we alle kwetsbaarheid van onszelf wegstoppen.
Negeren van kwetsbaarheid
Ook negeren we onze kwetsbaarheid en doen alsof we perfect zijn. We werpen een façade van perfectie op, waarachter echter heel veel gevoelens zoals schaamte, angst of onzekerheid schuilgaan. Brené Brown noemt in haar filmpje een mooi voorbeeld:
Dit denken we bijvoorbeeld over kinderen: Ze zijn voorgeprogrammeerd om te knokken als ze geboren worden. Als je die perfecte kleine baby’s in je handen houdt, dan moeten we niet zeggen: “Kijk haar eens, ze is perfect. Het is mijn taak om haar perfect te houden, te zorgen dat ze in het hockeyteam komt op haar zesde en op haar tiende op de universiteit zit.” Dát is niet onze taak. Het is onze taak om te zeggen: “Je bent onvolmaakt en geprogrammeerd om te knokken, maar je bent het waard om lief te hebben en erbij te horen.” Dát is onze taak en zorgt ervoor dat kwetsbaarheid er mag zijn, in plaats van dat er alleen maar ruimte is voor perfectie
Bovenstaande gaat dus over het bijstellen van verwachtingen naar onszelf en anderen in plaats van perfectie na te streven (zie artikel ‘perfectly imperfect’). Zeggen tegen jezelf dat je goed genoeg bent met al je imperfecties, in plaats van altijd maar alles beter willen aan jezelf. Dit staat echter heel erg haaks op de behoefte van veel mensen in deze tijd, namelijk het hebben van controle. Controle kunnen hebben over je gevoelens, hoe je leven loopt en ga zo maar door.
Wat kunnen we hier nou uit leren?
Kwetsbaarheid tonen is niet gemakkelijk, maar wel nodig. Want om écht contact met een ander te kunnen maken, moeten we onszelf laten zien. Bijvoorbeeld door als eerste tegen een ander ‘ik hou van jou’ te zeggen. Iemand een compliment geven of wanneer iets doen, terwijl je geen zekerheid hebt over hoe het gaat aflopen.
Het vergt dus moed om niet perfect en volmaakt te hoeven zijn. Maar dat wat jou kwetsbaar maakt, maakt je juist zo mooi. Kwetsbaar zijn, betekent authentiek en écht zijn.
Begin bij jezelf
Dit alles begint met: jezelf het waard vinden om kwetsbaar te zijn. Alle imperfecties die bij jou horen accepteren, ze als onderdeel van jezelf zien én jezelf dan nog steeds oké mogen vinden. Brené Brown noemt het niet voor niets ‘het binnenstappen van de arena van het leven’. Je blootgeven, dingen durven doen, ook al weet je dat je kunt falen of af kunt gaan door je kwetsbaarheid en moed te tonen. Zoals zij een mooi voorbeeld van zichzelf noemt waar zij vroeger deze ‘arena’ niet in durfde te stappen. De artikelen die zij schreef stuurde ze enkel naar een kleine krant en niet naar de New York Times. Dit vond ze te spannend en ze niet wist of ze deze kritiek aankon.
Het hebben van het gevoel van controle over je gevoel en kwetsbaarheid is een schijngevoel..
Durf jij kwetsbaar te zijn?
Als je hier meer over wilt lezen, koop dan het boek ‘De kracht van kwetsbaarheid’ van Brené Brown.
- Hoe ga je om met moeilijke situaties? - 2 januari 2020
- Heimwee 'the day after': 6 redenen waarom we kerst missen - 27 december 2019
- 6 tips om de regie over je eigen geluk te nemen - 23 december 2019