Categorieën
Psychologie

Leiderschapslessen uit Afrika

In het verleden werkte ik als dokter in Zambia en Malawi. Afgelopen november keerde ik met collega’s terug, deze keer naar Tanzania. Wij bezochten niet alleen ziekenhuizen, maar ook een traditional healer. Uit onderzoek blijkt dat traditional healing als behandeling voor psychose niet minder effectief is dan regulier. Voor depressie blijkt geen woord te bestaan. Hieronder beschrijf ik de leiderschapslessen uit Afrika.

“Ik denk dus ik ben”

In het Westen zien wij depressie als een ziekte van het individu. Behandeling bestaat uit pillen en praten. Dit gebeurt alleen of met een behandelaar met beroepsgeheim. Onze waarde wordt bepaald door ons persoonlijke succes. Onder invloed van het gedachtengoed van belangrijke westerse filosofen, zoals René Descartes’ “Ik denk, dus ik ben”, is onze samenleving gesepareerd tot individuen en onze gezondheidszorg tot lichaam en geest. Mens boven mens, geest boven lichaam, denken boven voelen, de somatische gezondheidszorg boven de geestelijke. De mannelijke waarden van leiderschap, competitie en wetenschap.

“Ik ben want wij zijn”

Het Afrikaanse waardensysteem van menselijkheid is hoger ontwikkeld. Waarden als tolerantie, vriendelijkheid, compassie en zorg voor anderen is daar niet vreemd. I am, because we are. In Afrika bestaan ook symptomen van somberheid, verlies van interesse en terugtrekgedrag. Deze worden gezien als het gevolg van een verbroken relatie. Dit kan zijn met het geheel, de gemeenschap (extended family) of de collectieve levensenergie. Van God, naar voorouder, naar de natuur, inclusief de mens. Daardoor is alles verbonden met elkaar. Je waarde wordt bepaald door het samen onderdeel zijn van iets groters. Als je je daarvan afzondert of tegen keert, ontstaan symptomen van een depressie. Het hoogst haalbare zijn positieve relaties met de mensen om ons heen.

Behandeling van depressie

Behandeling van depressieve symptomen vindt plaats door het individu weer te verbinden met de gemeenschap en het geheel. Herstellen is een holistisch en publiekelijk proces. Er wordt samen gegeten en gedanst, plezier gemaakt en rituelen uitgevoerd. Betrokken traditional healers vertegenwoordigen de kennis en wijsheid van de voorouders.

Welvaart versus welzijn

In de Nederlandse gezondheidszorg wint het belang van menselijke relaties en emotioneel werk weer terrein. In de GGZ de herstelgedachte en de integrale sociaal-psychiatrische behandeling door FACT-teams. Het is tijd om de dominante gedachte dat het Westen Afrika moet helpen te wijzigen naar een gelijkwaardige partnership. Laten we elkaar helpen. Wij hebben meer welvaart, maar hun welzijn is groter. De hulp van het Westen en digitalisatie leidt ook tot bijwerkingen als leefstijlziektes.

Ik denk, dus ik ben of I am, because we are? Ik pleit voor het einde van het tijdperk van de zelfredzaamheid.

Latest posts by Mischa Selis (see all)
Deel dit artikel
Mobiele versie afsluiten