De maatschappelijke problemen in de ‘krachtwijken’ of ‘aandachtswijken’ zorgen ervoor dat deze wijken achterblijven vergeleken met de andere wijken. Kinderen en jongeren hebben niet vaak de mogelijkheid om de wijk te verlaten, waardoor ze in het algemeen meer tijd doorbrengen in de wijk dan volwassenen. Hierdoor heeft de wijk ook meer invloed op de kinderen en jongeren. Studies tonen aan dat opgroeien in een slechte wijk kan leiden tot probleemgedrag, psychische problemen of depressie. In hoeverre komt depressie voor bij kinderen en jongeren in krachtwijken en wat zijn de oorzaken hiervan?
Kenmerken van een krachtwijk of aandachtswijk
- De veiligheid in deze wijken ontbreekt, vanwege veel hangjongeren en criminaliteit.
- Het percentage schoolverlaters is hoog in de krachtwijken. De kans op voortijdig schoolverlaten onder de jongeren wordt vergroot door de slechte sociaaleconomische status van ouders.
- De krachtwijken zijn niet goed voorzien van lokale initiatieven die ervoor kunnen zorgen dat kinderen en jongeren op allerlei terreinen geholpen kunnen worden.
- Jongeren en kinderen in de krachtwijken zouden het slechter doen dan de kinderen in de andere buurten door sociale desorganisatie en negatieve rolmodellen.
Oorzaken van depressie bij kinderen en jongeren in krachtwijken
Uitzichtloosheid
Jongeren in arme buurten bereiken een minder hoog niveau dan jongeren in rijke buurten. Doordat de leraren de buurten als slecht bestempelen, kunnen ze hun verwachtingspatroon over de prestaties van kinderen laag houden. Het kan zijn dat kinderen hierdoor een lager opleidingsniveau behalen wat kan zorgen voor uitzichtloosheid. Het gevoel van uitzichtloosheid kan zorgen voor depressiviteit.
Overgang naar adolescentie
Het opgroeien in een krachtwijk kan leiden tot meer problemen tijdens de overgang naar adolescentie. Het gevoel van onveiligheid kan leiden tot bezorgdheid en strengere opvoeding door de ouders. Bij de zoektocht naar hun eigen identiteit kunnen jongeren veel problemen tegenkomen. Jongeren zullen meer contact hebben met slechte rolmodellen, er zal geen sprake zijn van sociale cohesie en sociale controle zal minder zijn.
Omgevingskwaliteit
De omgevingskwaliteit van de buurt kan van invloed zijn op kinderen en jongeren. Hier kan men denken aan te veel geluidsoverlast, slechte gebouwde omgeving, slechte openbare ruimte en afwezigheid van veel groen en goede voorzieningen. Te veel blootstelling aan geluid kan voornamelijk zorgen voor negatieve effecten op school als hoofdpijn en vermoeidheid.
Zelfcontrole
Bij jongeren met een gemiddelde zelfcontrole en een hoge veerkracht heeft de buurt weinig invloed. Door de slechte buurt omstandigheden worden de schoolprestaties niet beïnvloed. Bij jongeren die geen zelfcontrole of een hoge veerkracht hebben, kunnen de achterstanden in de buurt wel invloed hebben op hun schoolprestaties.
Overgewicht
Overgewicht bij kinderen en jongeren in krachtwijken komt vaak voor waardoor kinderen zich erg slecht voelen. Door het gebrek aan veilige ruimte kunnen kinderen minder buitenspelen en dat zorgt voor minimale fysieke activiteit. De nabijheid van sport en recreatiefaciliteiten zal de kans op obesitas verminderen.
Effecten van ouders op depressie bij kinderen en jongeren
- Ouders in de krachtwijken kunnen beïnvloed worden door de heersende normen en waarden en zullen geneigd zijn om deze ook verplicht door te geven aan hun kinderen. Dit zal vervolgens een effect hebben op de houding van de kinderen en jongeren.
- Het leven in krachtwijken kan voor ouders erg stressvol zijn, omdat het opvoeden in deze wijken erg moeilijk kan zijn vanwege de slechte omstandigheden. Doordat ouders stressvol zijn, zullen de kinderen hier ook onder lijden.
- Het kan voorkomen dat kinderen en jongeren weinig sociale contacten in de buurt hebben. Sociale uitsluiting kan zorgen voor eenzaamheid waardoor kinderen en jongeren depressieve klachten zullen vertonen.
Invloed van ouders op het verminderen van depressie
Wanneer ouders in deze buurten kinderen en jongeren kennis en vaardigheden meegeven, kunnen nadelige effecten tegengegaan worden. Ouders kunnen ook ervoor kiezen om beschermend op te voeden, zodat kinderen en jongeren niet beïnvloed worden door de omgeving. Nadelig is hierbij wel dat beperkende strategieën juist de ontwikkeling van de kinderen in de weg kunnen staan. Ouders kunnen ook helpen met het uitbreiden van sociale contacten. Dit zal de eenzaamheid bij kinderen en jongeren verminderen waardoor de depressieve klachten verholpen worden.
Sensa Zorg probeert met (specialistisch) jeugdhulp ouders en hulpverleners te begeleiden bij het ondersteunen van kinderen en jongeren. Vooral in de krachtwijken is Sensa Zorg actief om interventie te ontwikkelen op de dagelijkse problemen van zowel volwassenen als jeugdigen.
Tuba Gulbahce – Orthopedagoog | Lees meer over Sensa Zorg.