GZNDenzo gaat over gezondheid; althans voor een groot deel. Meer dan ooit realiseer ik me als chirurg, dat gezondheid het allerbelangrijkste is. Want tijd is het meest kostbare bezit in ons leven. En voor tijd, heb je gezondheid nodig. Mijn vak gaat vooral over het behandelen van ziekte, van ziektes. Maar voor mij ook heel erg over de mensen die ziek zijn. Ik geloof erin dat je met compassie je beroep moet uitoefenen, met oprechte aandacht voor de mens achter de ziekte of zieke. Het klinkt zo makkelijk, maar met de werkdruk, lange dagen en politieke spelletjes is dit geen sinecure in de huidige gezondheidszorg.
Mijn vriend professor Kris Vanhaecht deelt die visie. Samen met zijn team heeft hij een geweldig concept om mensen die ziek zijn, patiënten in het ziekenhuis of eerstelijn, bewoners in een verpleeghuis of familieleden, met een klein gebaar het gevoel te geven dat ze als mens gezien worden. Die momenten noemen zij “mangomomenten”. Dit is zo’n groot succes in België en ook in Nederland, dat het woord “Mangomoment” genomineerd is als woord van het jaar 2018.
Ik stelde Kris een aantal vragen, die jullie vast overtuigen van het belang van dit concept, waardoor jullie allemaal hier httpss://woordvanhetjaar.vandale.nl/nl/ je stem kunnen uitbrengen.
Kris, hoe ben je op het idee gekomen voor Mangomomenten?
Het is toevallig begonnen, ik was samen met mijn echtgenote naar een televisiereportage aan het kijken waarin een journaliste aan een patiënte, die reeds lange tijd op intensive care verbleef, en die net het verhaal verteld had welke lange weg ze had afgelegd, de vraag stelde “waar kijk je nu naar uit?”, en de dame antwoordde “een mango”. De dag nadien bracht de journaliste een mango mee voor deze dame, die zeer ontroerd was en zei “dat vergeet ik nooit meer”. Mijn vrouw en ik waren beiden ook ontroerd van die scène en die avond stuurde ik een mail naar een collega en schreef “we gaan iets doen rond klantgerichtheid met mango’s”. Velen verklaarden met gek, er werd ook wat mee gelachen in de sector en academisch werd dit eerst niet au-serieux genomen. Dat veranderde snel, want enkele maanden later ontving ik een belangrijke onderzoekstoelage van Kom Op Tegen Kanker, behaalde ik er een publicatie over in het Amerikaanse topwetenschappelijke tijdschrift Lancet Oncology en overtuigden we 3 Vlaamse ziekenhuizen om met ons een onderzoek te starten. Vandaag de dag zijn meer dan 40 zorgorganisaties en patiëntenverenigingen in Vlaanderen en Nederland aan de slag met onze “mangomomenten”, staan we in de shortlist voor woord van het jaar 2018 en stel ik op 10 december het concept voor op het grootse kwaliteitscongres in de VS. Gek toch !
Zou iedere zorgverlener niet uit zichzelf dit soort momenten moeten delen met patiënten of familieleden??
Mangomomenten gebeuren niet zomaar, dat leerden we uit de meer dan 1000 verhalen die we het voorbije jaar ontvangen hebben. Daarnaast werden door ons KU Leuven onderzoeksteam meer dan 120 gesprekken gevoerd om op zoek te gaan naar de betekenis achter het moment. Hoewel elke zorgverlener dit natuurlijk wil doen, lukt het niet altijd. Dit heeft te maken met randvoorwaarden bij de patiënt of zijn familie. Niet iedereen staat er altijd open voor, of patiënten hebben ook wel eens onhaalbare verwachtingen en moeten uiteraard de grenzen van een zorgverlener respecteren. Daarnaast zijn er ook randvoorwaarden bij de zorgverlener. Die moet altijd eerst aandacht hebben voor de veiligheid en correctheid van zorg en de arts, verpleegkundige, therapeut of poetsvrouw heeft niet altijd de nodige ruimte in hoofd en hart om zulk extra gebaar te stellen. Denk hierbij maar aan drukte op de afdeling, of de vele administratieve eisen die gesteld worden maar ook problemen in de thuissituatie leiden soms weinig ruimte. Tenslotte moet het management van de betrokken organisatie dit alles ondersteunen, anders lukt het niet. It takes two to tango, maar “it takes at least two to mango”.
Wat betekent gezondheid voor jou??
Ik ben zelf een paar jaar geleden echt ziek geweest, ik had een neuroborreliose, dat is de ziekte van Lyme, je kent het wel want het wordt veroorzaakt door een tekenbeet, maar ik had het in een gevorderd stadium waarbij je een ontsteking krijgt van het zenuwstelsel. Toen ben ik voor het eerst “ongezond” geweest, niet alleen voelde ik me niet lekker in mijn lijf, maar ook in mijn hoofd. Ik denk dat gezondheid multifactorieel is en niet alleen te maken heeft met gebrek aan ziekte, vandaar dat bijvoorbeeld psychische gezondheid ook te maken heeft met veerkracht. Je goed voelen in je vel is niet alleen een fysieke uitdaging, maar ook mentaal. Mijn werk doe ik graag en het geeft me ook energie maar sinds ik die neuroborreliose heb gehad, weet en voel ik veel beter wanneer ik even moet minderen en tijd nemen voor mezelf. Niet makkelijk met al die leuke uitdagingen maar wel heel noodzakelijk om zowel mijn joy in work alsook joy in life te behouden.
Wat zijn de plannen met Mangomoment?
Eerst gaan we nu volop voor woord van het jaar. Het zou toch fantastisch zijn, moest zulk mooi, warm, zoet en positief woord het halen, er is al te veel negativisme dus fingers crossed. Daarnaast bereiden we een vervolgonderzoek voor waarbij we zorgorganisaties willen ondersteunen om meer klantgericht te worden. Om zowel zorgverleners alsook patiënten en familieleden te inspireren is er een boek in de maak, het Mangomoment boek, waarin we een tiental inspirerende verhalen zullen bundelen uit Vlaanderen en Nederland en waarna we ook een aantal opinion leaders aan het woord zullen laten om hun visie op klantgerichtheid en mangomomenten te delen. Dat boek zullen we gebruiken om met alle stakeholders in de zorg, in discussie te gaan over klantgerichtheid.
Is er voor jou een relatie tussen gezondheid en leiderschap?
We hebben gelukkig veel leiders in de gezondheidszorg, maar velen beseffen het niet. Ik denk dat we klinisch leiderschap verder moeten ontwikkelen bij artsen, leidinggevenden en op zoek moeten gaan naar verborgen leiders, die het misschien zelf nog niet eens weten dat zij op een authentieke wijze, anderen kunnen inspireren en motiveren om samen positieve doelstellingen te behalen. Ik denk anderzijds ook dat leiders die er een ongezonde levensstijl op nahouden niet te veel volgers zullen behouden of bij krijgen. Ik denk wel dat de relatie gezondheid en leiderschap in beide richtingen gaat, ze versterken elkaar.
Wat zou de grootste winst zijn in de huidige gezondheidszorg??
Balans vinden! Balans tussen werklast en veerkracht, balas tussen publiek geld investeren en geld verdienen, de balas tussen standaardisatie en individualisering maar zeker de balans vinden tussen administratieve noden én de tijd vinden voor persoonsgerichte zorg. Met mangomomenten vragen we nu specifiek aandacht voor klantgerichte of persoonsgerichte zorg. Het is een antwoord op de vele aandacht, soms wel te veel aandacht, voor standaardisatie, protocollering en accreditering waardoor zorgverleners hun energie niet meer vinden in hun werk en waardoor patiënten misschien niet altijd op een individuele wijze bejegend worden.
Wat is het beste advies dat jij ambitieuze vrouwen binnen en buiten de zorg kan geven??
Ervoor gaan, in jezelf geloven, je meest gekke ideeën een kans geven, balans houden maar ook inzien dat ambitie zijn grens heeft, want onmogelijke ambitie blijven nastreven zal je ongelukkig maken. En ja … ook aandacht blijven houden voor de kleine dingen in het leven … zoals mangomomenten.
Mangomomenten zijn de kleine, onverwachte, verrassende, soms bijna niet waarneembare acties of gebaren tijdens de dagelijkse zorgverlening tussen patiënten, bewoners, familieleden en/of hulpverleners. Ze vinden plaats tijdens normale zorgactiviteiten, zijn niet ziekte specifiek en vergen geen of weinig tijd, middelen of energie.
Daarnaast spreekt Mirre regelmatig voor bedrijven binnen en buiten de zorg.
In 2018 verdiende deze bevlogen arts een plek in de VIVA400. Mirre is moeder van 2 kinderen en getrouwd met een ondernemer. Ze woont in het oosten van het land en is dol op lezen, gin tonic en kerst.
- Dit zijn de 3 meest voorkomende oorzaken van pijnlijke borsten - 19 december 2019
- Borstkanker: 7 feiten die jij echt moet weten - 25 november 2019
- Een beetje chirurg kan wel tegen een stootje - 30 oktober 2019