Als psychiater ben ik specialist van de hersenen en de neurowetenschappen kunnen ons leren over leiderschap. Ons zenuwstelsel is evolutionair ontwikkeld om ons te beschermen tegen gevaar. Terwijl wij leven en denken, voelt ons lichaam onbewust en onvrijwillig of het moet vechten of vluchten. In deze tijd van exponentieel toegenomen prikkels wordt ons zenuwstelsel overbelast en maakt het ons ziek. Wij trekken ons terug en reageren prikkelbaar.
Verbinding
Chronische stress is de gemeenschappelijke bron van de epidemie van leefstijlziektes, zoals obesitas en depressie. Door social media hebben wij de wereld onder handbereik, maar zijn wij nog nooit zo eenzaam geweest. Wij zijn niet alleen de verbinding met anderen verloren, maar ook met onszelf. Dat wij posten wie wij perfect willen zijn in plaats van wie wij menselijk zijn, helpt niet. Social media is niet fout. Het kan ook een middel zijn om vanuit openheid en kwetsbaarheid te verbinden.
Veiligheid is leiderschap
Verbonden zijn, is veilig voelen. In relatie komen onze hersenen tot rust en denken wij minder. In een onveilige wereld is leiderschap veilig zijn. Je kunt niet ontspannen door meer te denken. Leiders trainen hun zenuwstelsel met bijvoorbeeld ademhaling, yoga en mindfulness. Zij controleren hun gevoelens niet, maar kunnen deze reguleren. Ze gaan voor in verbinding en geven vertrouwen door in verbinding te blijven als het moeilijk wordt. Zij kennen zichzelf van buiten en de ander van binnen; communiceren geweldloos.
Human relations
Conflicten worden gebruikt om de verbinding te herstellen en samen te leren. Door veiligheid te geven, is de leider – of manager – de bron van een zich uitbreidende cirkel van warmte en inclusiviteit. Daarbinnen kan innovatie ontstaan. Werkelijke innovatie dient geen bureaucratie, maar via menselijke relaties eenheidsbewustzijn. Geen human resources, noch human intelligence, maar human relations.
If you want to go fast, go alone, but if you want to go far, go together.
Nature of nurture
De klassieke vraag van nature of nurture is door de neurowetenschappen achterhaald. Epigenetica betekent dat onze genen door onze leefstijl worden beinvloed. De getraumatiseerde patienten die in mijn spreekkamer komen, hebben een zenuwstelsel dat zich niet meer veilig kan voelen en niet meer kan verbinden. Dat is goed te behandelen, maar de GGZ schiet tekort in het bieden van de veiligheid die deze patienten zo nodig hebben. Veilig voelen maakt ons gezonder. Als wij de gezondheidszorg goedkoper willen maken, zullen wij moeten investeren in een zorg die veilig voelt en een samenleving die inclusief is. Schaars is niet geld, maar warmte.
Lees meer in Tara Swart’s Neuroscience for leadership.
- Jouw brein op 1,5 meter afstand - 16 juni 2020
- Leiderschapslessen uit Afrika - 17 december 2019
- Waarom leiderschap neurowetenschap is - 21 november 2019